A muller no rueiro

Souben da arte de Xulia Minguillón (Lugo, 1907 – Madrid, 1965) cando Tamara Novoa me encargou que na achega para o número deste mes da revista tivese en conta o 8-M. Madía leva! Faltaría máis. Serei unha bicha, pero son concienciuda. E o movemento feminista tócame particularmente nos sete puntos negros dos élitros. Son unha maruxiña feminista, estamos?

Chea de folgos con esta encomenda que tanto me acae —ou iso pensaba eu— , púxenme a voar da rosa para a margarida e da margarida para o olmo, o carballo e volta á roseira. E así dei coa idea xenial de facer unha ruta de rúas con nome de muller, cousa sinxela que non me levou moito tempo dilucidar. E así cheguei á Biblioteca Pública Juan Compañel, no casco vello. Alí eu teño un consorcio cunha das empregadas, a Tareixa, que me axuda co teclado da computadora. É unha simbiose. Eu cómolle os pulgóns cando se lle botan ás plantas da xardineira que ten (que está preciosa e dá ao porto pesqueiro, con vistas para todo o Morrazo); os pulgóns desa terraza son cousa doutro mundo,  cada vez que vou ata alí, levo tal banquete que non hai San Brais nin Reconquista que vallan. Vaia. Perdón. A biblioteca, si. Tareixa axudoume atopar a información do rueiro municipal. E dei con algo interesante: unha unidade didáctica sobre o tema deseñada pola Concellería de Igualdade. Agora si, a cousa marcha! Pero, mira ti, se deixamos de lado os nomes de virxes e os topónimos con nome feminino que non se refiren a ningunha persoa en particular, só hai 13 nomes de muller no rueiro de Vigo. Pero aí non acaba o conto. Eu, feminista convencida, mirei e remirei a listaxe, quixen ver todas esas coñecidas que ían encher coa súa obra estas liñas, que ían estar cheas de cantares galegos, da fresca rosa de María Xosé Queizán ou do firme pensamento de Concepción Arenal. Pero non, miña xentiña. Alí, naquela listaxe, dei en primeiro lugar cunha perfecta descoñecida. E na pantalla aparecéronme os seus cadros, cheos dunha tenrura tridimensional, dun aire soñador, dunha visión moi, moi persoal. Souben que non foi unha artista de vangarda, que por mor afiliación política da súa familia, dereitista, da súa posición e, por que non, da súa propia idiosincrasia: foi unha artista de posguerra asociada ao réxime ditatorial franquista. Non atoparedes na súa obra un afán contestatario nin feminista nin progresista, senón máis ben un retrato idealizado da sociedade española de posguerra. Con todo, é unha pintora de categoría da que eu nada sabía e que nos recorda por que o feminismo é necesario. Porque… como sería a súa obra noutra España? Teñen todas as mulleres unha situación favorable para loitar por si mesmas? Non é aí onde radica a necesidade dun feminismo solidario e sempre presente? Ante aquelas obras tan interesantes, souben que esta volta da Xoana non ía ser, en absoluto, como eu a imaxinara…

Déixovos, iso si, un itinerario por sete rúas con nome de muller que vos vai facer suar, abofé, dándovos tempo para pensar se non haberá moitas cousas que non sabemos sobre esas poucas mulleres que acadaron algo de recoñecemento, a punta do iceberg. No entanto, quédanos un mar de fascinación por descubrir sobre elas.

Xoana

[Esta reportaxe pertence á revista A Movida de marzo de 2020. Se queres comezar a recibir un exemplar na túa casa, apoiar o noso proxecto e participar en numerosos sorteos, faite #AMOVIDALOVER nesta ligazón. ]