TerraCeo: Ortiga + Grande Amore

ORTIGA

O máis importante que teño que dicir de Ortiga é que Rizo é un bo rapaz. Isto é esencial, porque na vida hai moito idiota e moito trapalleiro, que é como chamamos en Galicia aos cutres e aos gaioleiros. Pero non é o caso de Rizo, dicía. El é un millennial do seu tempo e da súa terra, pero tamén un pouco particular, que queda na súa casa sen wifi para arranxarse uns merenguitos, que non se instalou o WhatsApp, que vive no seu barrio de sempre, en Santiago de Compostela, xunto a un centro comercial en declive. Rizo, aí, coa súa honestidade e os seus pés no chan.

Ortiga, o seu proxecto musical, non é fácil de explicar se non creciches nas verbenas galegas. En Galicia hai moitas máis vacas que persoas, e case tantas orquestras como vacas. Aquí celébranse miles de festas anualmente; só o 15 de agosto hai un centenar de verbenas ao mesmo puto tempo. Nese caldo ferve Ortiga, que soa ao Caribe que trouxeron os nosos migrantes, pero tamén a isto que agora chamamos música urbana.

O primeiro disco de Ortiga titulouse Rizo e as súas chichas (Ernie Records, 2019) e puxo a este artista no circuíto de festivais, cos seus secuen- ciadores, os seus pedais, a súa guitarra heavy, a súa riñonera e así. Porque Rizo segue unha ética proletaria de traballador de base: o público gáñase día a día, alá onde estea, con humildade e menú de churrasco.

Este segundo cancioneiro, Sabes o camiño que elixín (Ernie Records, 2021), presenta algúns cambios formais con respecto ao anterior: hai menos autotune e unha paleta musical máis ampla. No cóctel apréciase un novo refluxo de tropicalismo brasileiro en temas como Que máis dará ou YNSDDSTS. Por suposto, Nananá é o primeiro achegamento de Ortiga ao pop, nun sentido máis directo. E logo están temas como Helicótero (así escrito) ou Salsa de piraña (a dúo con Dandy Piranha, de Derby Motoreta’ s Burrito Kachimba), algo así como unha emulsión de Ortiga refinada.

GRANDE AMORE

“Non sei cantar e dáme igual. Non sei cantar, non sei bailar, non sei falar e dáme igual”, berrea Grande Amore, entre unha infecciosa melodía de techno fuzz descerebrado, nunha das contundentes declaracións de intencións que lanza o seu álbum de debut. Estamos #ante un proxecto francamente sorprendente, cargado de personalidade, que desde a primeira escoita agárrache do pescozo e ponche contra as cordas, obrigándoche a amalo ou odialo. Grande Amore soa macarra e enternecedor, rabiosamente humorístico e, ao mesmo tempo, vulnerable e raiado na súa desesperación existencial, algo que plasma con mestría no seu primeiro tema, “Esta pena que ás veces teño”. Grande Amore soa a aquela honestidade brutal que Andrés Calamaro converteu nun cliché non sempre ben utilizado. A uns Sleaford Mods nesa Galicia que nin é rural nin urbana do todo, con yon- quilatas de Estrela e un colega esperando na porta do baño para falar da vida. Grande Amore é de verdade. E é unha gran noticia (outra!) para o pop underground (e non underground) galego, que leva xa máis dunha década vivindo o seu mellor momento histórico. Pero, de onde sae este tipo? Quen demos é Grande Amore?

Quen demos é Grande Amore? Nuno Pico é un mozo de Burela, na comarca lucense da Mariña, que leva desde os 16 anos tocando en grupos de todo pelame. “Ao principio, xuntabámonos uns cuantos colegas de Burela e Foz para facer versións de clasicazos que nos gustaban moito, o típico de cando es adolescente. O curioso é que, agora, ao pensar no repertorio que tiñamos naqueles tempos, flipo. Igual tocabamos “ Paranoid” de Black Sabbath que “ Silver Machine” de Hawkwind ou un refrito de temas dos Ramones no que practicamente nos inventabamos as letras. E todo isto nun pub de Ferreira do Valadouro dos que aínda teñen sofás, para 40 persoas de entre 40 e 50 anos que eran todas coñecidos directos ou amigos dos nosos pais”, rememora Nuno. “Logo, o meu amigo Xoel e eu montamos, xunto a outros colegas, un gru- po que se chamaba Skohlma. O espírito era o mesmo que cos grupos anteriores, pero era todo moito máis punki, e empezabamos a ter temas propios. Os concertos que faciamos con Skohlma eran máis actos de terrorismo cultural que calquera outra cousa. Era xenial e horrible ao mesmo tempo. Cando me vin a estudar a Santiago, empecei a tocar en moitísimos grupos ao mesmo tempo. Foi unha época curiosa, entre 2014 e 2015, porque nos xuntabamos varios colegas e formabamos unha chea de grupos nos que as formacións apenas variaban e que ás veces podían durar 3 concertos ou ás veces 2 ensaios. Pollitos Ben e Os Abortíjenes (así escrito, literalmente), Dextrometorfano, Luís Aragonés (este creo que foi o mellor nome do grupo que tiven na miña vida). O mesmo tentabamos imitar a Jesus Lizard que a Nick Cave que á Velvet. Saían cousas interesantes ás veces, e demos algúns concertos que eu recordo entre os mellores da miña vida, pero eramos uns desgraciados. Aquilo foi bonito pero durou poquísimo. A finais de 2015 empezamos con Oh! Ayatollah, e aí é cando nos empezamos a tomar as cousas máis en serio”, completa. De aí a Grande Amore, con quen lanzou en 2019 dous singles dixitais estritamente autoeditados (“Esta cruz” e “Todo ou nada”, que, por certo, moi pronto poderedes escoitar nunha versión moi especial por Ortiga e Dani).