Julián Hernández: «Que en Vigo e Madrid se lle chamase Movida é unha bobada coma outra calquera»
Catro décadas pasaron daquel accidente a bordo dun Renault 12 na avenida da Beiramar en dirección a Bouzas. Aquel sinistro total acabou bautizando un grupo tan mítico como vivo. Julián Hernández Rodríguez-Cebral (Madrid, 1960) é unha das caras máis visibles da Movida viguesa dos oitenta que, ao contrario do que lles pasou a tantos outros, conseguiu manterse e prosperar. O chapeu negro e as lentes de sol non o abandonan nunca, como tampouco el abandona ese seu falar, sempre tan retranqueiro.
Como recordas o Vigo de finais dos setenta e comezos dos oitenta?
Recordo a desfeita do sector naval como unha espada de Damocles na economía da cidade. Recordo que tiñamos un Scalextric xigante e inoperante na rúa de Lepanto. Os reforzos da Policía Armada, a Nacional daquela, chegados de Valladolid para reprimir as manifestacións. Recordo que pubs eran faladoiros nos que se escoitaba jazz e outras herbas semellantes. E non recordo en que división xogaba o Celta daquela.
Daquela vivías en Madrid, pero viñas decote a Vigo. Podes ver algunha similitude entre ambas as dúas cidades para que nas dúas se dese a Movida?
Tamén frecuentaba A Coruña, onde se facían moitas cousas e tiñamos moitos amigos, a pesar da eterna rivalidade entre Leri e Paco Vázquez. A confluencia foi a cafetería da Estación de Príncipe Pío, en Madrid, onde chegaban os expresos Vigo e A Coruña, con xente das Rías Baixas e das Rías Altas. O caso é que a situación era similar en máis sitios: Valencia, Bilbao, Granada… Que en Vigo e Madrid se lle chamase Movida é unha bobada coma outra calquera.
Cal foi, ao teu xuízo, o caldo de cultivo para tal movemento?
A orixe de toda a brincadeira dos oitenta foi a liberación hedonista, logo de tanta televisión en branco e negro, tanta procesión, tanto desfile e tanta hostia do réxime en vías de transición, que non de derruba, como axiña quedou demostrado. A cultura underground en Madrid, Barcelona e outros lugares proporcionou música, cómics, cine e contidos dabondo ata a chegada do punk e da new wave británica, que non só revolucionaron a música, senón tamén a estética, as portadas dos discos, a roupa e todo o demais. Tamén houbo unha importantísima liberación sexual. Por exemplo: antes non podías chegar a un hotel cunha parella do sexo oposto sen certificado de matrimonio, e a homosexualidade castigábase co cárcere. Ese caldo fíxose a lume lento nunha ola a presión nalgún momento tiña que estoupar.
Es o único dos compoñentes iniciais de Siniestro Total que se mantén no grupo. Como pode unha banda sobrevivir a todos estes cambios?
O meu foi unha operación de ascenso no sistema político-militar de Siniestro Total. Eu fun o que vulgarmente se coñece como como un «trepa»: do último lugar na liña de saída, a batería, cheguei ata a pole position, a levar a voz cantante en poucos anos. De todos os xeitos, Javier Soto non estivo nos primeiros concertos do grupo porque estabar facendo a mili, ou sexa, que tampouco son un sobrevivente solitario stricto sensu. Basicamente, a supervivencia do grupo foi pura teimosía e algo de sorte.
Que saída foi máis complicada, a de Germán Coppini ou a de Miguel Costas?
A saída máis complicada foi, sen dúbida, a de Alberto Torrado. Cando marcharon Germán Coppini e Miguel Costas houbo repostos de voz e guitarra no grupo, pero no caso de Torrado tivemos que reconverter a sección rítmica enteira. Foi nese momento cando entraron Segundo Grandío e Ángel González, e a tal efecto e eu deixei a batería. Con respecto á composición, tampouco houbo problemas. Coppini escribiu tres ou catro letras en total e non facía música. Costas, despois do disco Menos mal que nos queda Portugal (1984), para o que escribiu tres ou catro cancións, chegou a escribir un total de cero letras para álbums como De hoy no pasa (1987) ou Made in Japan (1993). Máis tarde, a incorporación de Jorge Beltrán e as entradas de Óscar Avendaño por Grandío e Andrés Cunha por González foron estupendas.
Polo que se ve, todo o que se deu en chamar Movida respondía a un ambiente festeiro onde todo o mundo se coñecía. Como era aquilo?
En Vigo tiñamos atención hostaleira de calidade toda a noite cos bares de ambiente portuario: o Bayona, o Das Almas Perdidas e todos eses. Aínda que houbo xente que estudaba ou traballaba, en Vigo todo cristo deseñaba, tiña un grupo polo que puidera pasar ou saía no Faro de Vigo co novo outfit de Londres. Tamén estaban os xornalistas, que nada mais saír do peche das edicións entraban polo bar A Trincheira.
E había algo de implicación política?
A política non estaba moi ben vista. Hai que recoñecer que a canción protesta dos sesenta o es setenta foi bastante pesada e a saturación coa propaganda da transición do carallo, nin imaxinas. De todos os xeitos, nosoutros compartimos un single dobre con Os Resentidos, «Hey, hey, resistirei», en apoio ao sector naval e tocamos con eles nun concerto polos traballadores do Grupo de Empresas Álvarez (GEA), vendido polo Instituto Nacional de Industria (INI) e saqueado polos novos propietarios. A estética e a épica da política estivo sempre presente nas letras de Siniestro: «Fuera las manos chinas del Vietnam socialista», «Ayatolah!», «Voy a ver a Leónidas»… A política é unha fonte inesgotable de inspiración.
Algunha vez dixeches que as drogas dividían por onde se movían uns e outros… Había tanta droga daquela ou agora hai máis?
Tampouco foi para tanto. O consumo de marihuana era de hippies, a cocaína aínda non chegara masivamente, as anfetas eran portuguesas… O noventa por cento da xente o que faciamos era beber moito. En Madrid había máis de todo, pero as barras dos bares tamén estaban cheas.
Que recordo tes daquel concerto do 27 de decembro de 1981 no Cine Teatro Salesianos, ese que agora se toma como acto inaugural da Movida viguesa?
Acto inaugural da Movida? Manda carallo! Pois houbo moi pouca xente. Nosoutros levabamos un comando de apoio no que estaban Menchu Lamas, Antón Patiño ou Manolo Romón botando polo aire uns panfletos que fixera eu uns días antes. No público estaba tamén Javier Soto, que estaba de permiso na mili, e mais o seu irmán, Tochi, que fixo as fotos. O pouco público alleo aos músicos marchou indignado coa canción «Matar jipis en las Cíes» e os curas dixeron que non volveriamos tocar no seu cine.
Que relación tes agora coa xente daquela?
A vida une e separa. Agora ando con prólogos e presentacións para o regreso do grupo Rompente —Alberto Avendaño, Antón Reixa e Manolo Romón— co libro Que hostia din os rumorosos?, que para min supón un honor e un pracer. Con Romón nunca deixei de traballar en cousas como discos, libros ou spoken word.
Cal foi o último concerto que destes desde a crise da COVID-19?
Pois foi un programa de Carne Cruda gravado en directo con público no Teatro Principal de Santiago de Compostela o 30 de xaneiro de 2020. As risas con Javier Gallego foron moitas e pasámolo moi ben tocando nese marco incomparable. Se non fose haber máis concertos de Siniestro, que non é esa a idea, ese sería un fin de festa de moito nivel.
Para ben ou para mal, isto da pandemia é outro feito histórico… Ti como o vives?
De entrada, o confinamento foi un tempo precioso para limpar guitarras, cambiar cordas e reactivar o contrabaixo, o baixo Höffner e o violín, que pasou polas mans do luthier vigués Anxo Cabreira. Tamén foi tempo de traballar na horta, plantar chícharos e esas cousas. Despois do confinamento salvaxe, do que se agradeceu moito o silencio, empecei cos textos para o libro Gina en Pyongyang, para Harkonnen Books. Os gatos acostumáronse a ter os seus humanos todo o tempo na casa e agora queren mecos a cada hora.
Pensas que está xustificado limitar dereitos e liberdades para protexer a saúde?
Sexamos serios, cona. Non se pode falar de limitación de dereitos e liberdades nesta situación; isto é unha urxencia sanitaria mundial. Aquí os comunicadores tedes unha responsabilidade: facer de altofalante da estupidez dos antivacinas que tanto ruído fan con despropósitos que poden facer moitísimo mal.
O pasado 20 de agosto cumpríronse corenta anos daquel accidente no R12 que acabou bautizando a banda. Hai algunha conmemoración prevista?
Pois si, como dis, foi o 20 de agosto pasado. Así que que mellor será conmemorar o 50.º aniversario no 2031. Pasou o día, pasou a romaría.
Que plans ten Siniestro Total para o 2022?
2022 é o ano do 40.º aniversario das nosas primeiras publicacións comerciais: Ayudando a los enfermos en xuño e ¿Cuándo se come aquí? en novembro. Algo de festa haberá que facer, digo eu!
Tamara Novoa
Redactora xefa
Paula Cermeño
Fotógrafa
Últimos posts de Tamara Novoa (ver todos)
- Ledicia Costas: «O humor e a infancia moven o mundo» - 25 Outubro, 2024
- Mariña López: «O museo da industria conserveira non debería estar no monte» - 29 Agosto, 2024
- Villa Idalina, pícnic privado con vistas ao Miño - 12 Xuño, 2024
- Ailén Kendelman: «A través do humor podemos saír de situacións dolorosas» - 28 Maio, 2024
- Bruno Arias: «A xente está decatándose de que unha película en galego pode ser boa» - 25 Abril, 2024