O limpiacristais
As miñas tías, Lolita e Barca, rexentaron un comercio durante máis de medio século. Encajes Mari Carmen, desde 1951, sito na rúa do Marqués de Valadares. Alí pasei longas tardes de choiva e calor. A miña lingua de pícaro aguadizaba pola hora en que apañase vinte pesos do caixón pra mercar un xeado. Encantábanme os de cucurucho cunha bóla de nata e outra de amorodo. Ummm, que sabores tan doces ten a infancia! Fronte ao comercio estaba a xoguetería Tobaris. Ás veces cruzaba a rúa, daquela moi axitada de tráfico, pra pasmar nos escaparates. Entre claxóns e fumes de motor deslizaba os meus ollos polos cochiños e os bonecos. O gusto trocaba polo inverno. Entón devecía polos churros do Bonilla mollados nunha cunca de chocolate espeso. Noutras ocasións deixábame ir tras o aroma a café dunha tendiña, Campinas S. Paulo, aínda aberta. Un período da miña vida transitou entre estes sabores e olores que agora, cos ollos pechos, volvo revivir.
Algunhas tardes aparecía polo comercio un home de fisiognomía peculiar. Consigo traía un espiñazo totalmente encrequenado, coma un tobogán á inversa, coma se o seu corpo quixese converterse nun aro. Baixiño, morocho de pel, calvicie monacal, vestido con xersei e pantalón gris, o señor arrastraba os pés desprazándose polas sinuosas rúas viguesas. Aquel corpo deformado carregaba un balde con xabón, uns farrapos que puña na punta dun pau, un frasco de óxido e unha esponxa de arame coa que raspar os critais do comercio. O home erguía a vara cara a arriba, fregaba os cristais case sen erguer os ollos polas sobrecellas e, ás veces, fitaba para dentro onde estaba o meu tímido rostro.
As miñas tías dicían que se erguía ás cinco da madrugada para choiar en Vigo. Dun a deloutro lado. Incluso os domingos, que para nós sempre foron días de sagrado descanso. Aló o estaba, termando do pau, co caldeiro no alto, frotando os cristais até crear en min unha incomprensible empatía por el, por Silvino, que aínda gardo até hoxe. Se cadra porque cada tarde a miña vista atravesaba os escaparates de xoguetes, xeados e cafés que el limpaba. El deulle, sen sabelo, claridade aos meus ollos impúberes, rebosantes de imaxinación e soños.
A miña tía Barca lémbrao ben: «Era un xurelo». De adulto souben que cobraba cen pesetas polo traballo, o mesmo prezo dos meus xeados de nata e amorodo. Labiríntica vida!
Xurxo Martínez González
Historiador